"Domy z betonu"
Wenisaż w piątek, 15 września, o godz 17 00
wystawa potrwa do 25 października
Concrete Nudes — znikająca estetyka domów z betonu
W mieszkaniach powstałych w ramach socjalistycznych programów budownictwa masowego mieszka dziś w Polsce ponad 12 milionów obywateli. To prawie jedna trzecia całej populacji tego kraju. W latach 60. i 70. mieszkania te były szczególnie popularne. W przeciwieństwie do przedwojennych budynków domy z betonu oferowały nowoczesny standard wyposażenia z bieżącą ciepłą wodą, ogrzewaniem miejskim, łazienką, balkonem i – w przypadku wielokondygnacyjnych budynków – z windą. A jednak jeszcze przed transformacją ustrojową w 1990 roku osiedla z prefabrykatów zyskały ze względu na ich masowe zastosowanie miano monotonnych, odhumanizowanych dzielnic mieszkaniowych. Nowa perspektywa geopolityczna sprawiła, że polskie społeczeństwo spojrzało wstecz na lata 1945-1990 jako na okres praktycznego braku suwerenności i mizerii gospodarczej. Spowodowało to, że dziedzictwo architektoniczne okresu przed rozpadem Bloku Wschodniego jest w Polsce powszechnie uważane za „obce” i „socjalistyczne". Pojęcie „socjalistyczny" ma negatywne konotacje w polskiej opinii publicznej i jest przez wielu automatycznie kojarzone z terminami takimi jak „komunistyczny", czy nawet „radziecki". W związku z tym architektura z okresu 1945-1990 jest często postrzegana jako poniekąd dyktowana z zewnątrz. Ponieważ masowe budownictwo mieszkaniowe stanowi największą część tej „socjalistycznej" substancji budowlanej, jest ono w mentalnej konstrukcji społeczeństwa automatycznie klasyfikowane jako architektoniczna reprezentacja poprzedniego systemu par excellence.
Concrete Nudes ma na celu udokumentowanie, wizualne zachowanie i obiektywny zapis oryginalnej architektury socjalistycznego budownictwa masowego w Polsce. Fotografie mają pokazywać, przyciągać uwagę i prowokować pytania dotyczące naszej percepcji estetycznej. Jednocześnie seria ta pozostaje subiektywną ekspresją fotografa. Aby dokumentacja spełniała swoje zadanie, niezbędna jest jej geograficzna kwantyfikacja. Pozostające wciąż „nagimi" betonowe domy są więc fotografowane w całym kraju. Wybrana technika jest hybrydą metod analogowych i cyfrowych. Motywy wykonywane są na czarno-białych wielkoformatowych negatywach. Wybór monochromatycznego materiału ma za zadanie osiągnięcie pewnej abstrakcji. Z jednej strony pozwala to wykluczyć ewentualny emocjonalny wpływ koloru. Z drugiej strony eliminuje efekt wizualny wielu mniejszych i większych interwencji ingerujących w estetykę i kolorystykę tej architektury. Ingerencje te są często dokonywane w sposób przypadkowy przez mieszkańców, na przykład w przestrzeniach balkonowych. Monochromatyczny obraz skupia uwagę widza na centralnym punkcie tej pracy - estetyce oryginalnych form architektonicznych polskiego budownictwa prefabrykowanego z epoki socjalizmu.
Tomasz Lewandowski: urodzony w 1978 roku w Nysie, mieszka i pracuje w Niemczech. Jako fotograf dokumentalny zajmuje się przede wszystkim socjologicznym wymiarem architektury. Więcej o fotografie pod adresem www: tomaszlewandowski.de
 |
| Jelenia Góra, 2022 |
